Nurcan Baysal Hakkında
Nurcan Baysal insan hakları savunucusu, gazeteci ve yazardır.
Diyarbakır’da doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Diyarbakır’da tamamladı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümünden sonra, Bilkent Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler yüksek lisansını tamamladı. Aynı üniversitede asistan olarak çalıştı. Rehovat Kalkınma Merkezinde (İsrail) yerel ve bölgesel kalkınma programını, Utah Üniversitesinde Toplumsal Cinsiyet, Makroekonomi ve Uluslararası Ekonomi Programını, Colombia Üniversitesinde Ford Vakfı işbirliğinde düzenlenen liderlik programlarını bitirdi. Sivil aktivisim konusunda dünyanın çeşitli yerlerinde farklı programları tamamladı. Ford Fellow üyesidir.
1997-2007 yılları arasında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na bağlı olarak Diyarbakır’da kalkınma ve yoksulluk konularında çalıştı. Baysal, 2004 yılında yerel bir grupla birlikte Diyarbakır’da Kalkınma Merkezi Derneği’ni kurmuş ve bu yıllarda daha çok zorunlu göç ve kırsal kalkınma çalışmalarına yoğunlaşmıştır. Baysal, 2008-2013 yılları arasında Hüsnü Özyeğin Vakfı’nın Kırsal Kalkınma Program Direktörü olarak görev yaptı. Bu yıllarda Vakıf çalışmaları kapsamında Tatvan-Kavar bölgesinde zorla boşaltılmış, yakılmış köyler ve korucu köylerinde kalkınma ve yoksullukla mücadele programlarını koordine etti. Kırsalda yaşayan kadınlar için yaptığı çalışmalardan dolayı 2010 yılında İsviçre merkezli Dünya Kadın Zirvesi’nin (World Women Summit) ödülüne layık görülmüştür. Kırsaldaki bu çalışmalarından dolayı 2012 yılında Sabancı Vakfı tarafından Türkiye’nin Fark Yaratanlarından biri olarak seçilmiştir.
Baysal, kadın hareketinin aktif bir üyesi olarak, Bölgedeki kadın STK’larının gelişimine katkıda bulunmuştur. Baysal, Kadın İçin Küresel Fon (Global Dialogue for Women) kuruluşu ve Kadınlar için Acil Destek Fonu (Urgent Action Fund for Women)’ nun Ortadoğu danışmanlarından biridir. Kadın Emeği ve İstihdamı (KEIG) Platformu, İŞİD’in elinden kurtarılan kadınlarla dayanışmak için kurulan Zorla Alıkonulan Kadınlarla Dayanışma Platformunun kurucularındandır. 2011 yılında bir grup akademisyen, aktivist ve sivil toplumcu ile birlikte Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (DİSA)’yı kurmuştur. DİSA, anadilinde eğitim, koruculuk, geçmişle yüzleşme gibi Kürt sorunun farklı alanlarında çalışmalar yapmaktadır.
2014 yılında İŞİD saldırıları ile Türkiye’ye gelen yüz binlerce Ezidi için kampların kurulması, kampların ihtiyaçlarının karşılanmasında aktif olarak gönüllü çalışmıştır.
Baysal, 2013 yılından beri farklı platformlarda düzenli olarak yazmakta, Kürt illerindeki yıkımı ve insan hakları ihlallerini duyurmaya çalışmaktadır. Yazıları birçok yabancı dile çevrilmektedir.
2014 yılında “O GÜN”, 2015 yılında “Kürdistan’da Sivil Hayat” (ortak yazar), 2016 yılında “Ezidiler:73.Ferman” kitapları İletişim yayınevinden çıkmıştır. 2018 yılında O SESLER kitabı Dipnot yayınevinden çıkmıştır. O SESLER (THOSE VOICES) kitabı Berlin merkezli 60pages Yayınevi tarafından İngilizce olarak yayınlanmıştır (https://www.60pages.com/longreads/those-voices-diyarbakir-a-city-under-siege/)
Nurcan Baysal Türkiye’deki barış inisiyatiflerinin aktif bir üyesidir. En kötü zamanlarda bile barış çalışmalarına devam etmiş, “çözüm süreci arayışları” toplantılarını düzenlemiş, barışla ilgili Bölgedeki birçok çalışmaya öncülük etmiştir.
Nurcan Baysal Kasım 2017’de İtalya Kadın Gazeteciler Birliği tarafından “Cesur Kadın Gazeteciler Ödülü”ne layık görülmüştür. 2018 yılında Front Line Defenders Risk Altındaki İnsan Hakları Savunucuları Dünya ödülünü almıştır. (https://www.youtube.com/watch?v=jEBUovdD7qU). 2020 yılında Deutche Welle İfade Özgürlüğü Ödülünü almıştır.
Bölgede yaşanan insan hakları ihlalleri ilişkin çalışmaları ve yazılarından dolayı kendisine çeşitli davalar açılmıştır. Baysal, tüm bu baskılara karşın ülkede kalarak mücadeleye, sesi kısılanların sesini duyurmaya, Türkiye’nin içinden geçtiği karanlık dönemi kaydetmeye devam diyor. Bir röportajında söylediği gibi:
“Uzun mücadele tarihinin karanlık bir anındayız belli ki… Bu anı tarihe not düşeceğiz ki tarih sadece iktidarı, güçlüyü, hükmedeni değil; eşit, özgür, adil bir dünya için mücadele edeni de kaydetsin. İktidarlar tarihi yazıyor olabilirler, ama bizler de karşı tarihi yazıyoruz. Hakikat tarihteki yerini bulmalı.”
Nurcan Baysal insan hakları mücadelesi ve yoksulluğu azaltma çalışmalarına devam etmektedir. Çeşitli filantropi kuruluşları ve AB kuruluşlarına yoksulluk ve insan hakları alanlarında danışmanlık vermektedir. Türkiye PEN ve İngiltere PEN üyesidir. Baysal 2 çocuk annesidir.